-
1 тавыш
сущ.1) го́лос ( голос человека как предмет вокального или ораторского искусства) || голосово́йачы тавыш — ре́зкий (пронзи́тельный) го́лос, крик
калын тавыш — ни́зкий го́лос, бас
карлыккан тавыш — хри́плый го́лос
нечкә тавыш — высо́кий (то́нкий, то́ненький) го́лос
тавышыңнан таныдым — я тебя́ узна́л по го́лосу
2) тон; го́лос, как выраже́ние душе́вного состоя́ниязәһәрле тавыш — свире́пый (букв. ядови́тый) тон
йомшак тавыш — мя́гкий го́лос
кайгылы тавыш — печа́льный го́лос
3) звук в музыка́льном иску́сствебиш тавыштан торган көйләр системасы — систе́ма музыка́льных моти́вов, состоя́щих из пяти́ голосо́в ( пентатоника)
4) звук, зву́ки; характе́рный шум || звуково́й; см. тж. аваз; гудо́к, сигна́л и т. п.машина тавышы — зву́ки прохожде́ния и́ли гудки́ маши́ны
аяк тавышы — зву́ки шаго́в
җил тавышы — шум ( завывание или шум) ве́тра
тавыш көче — си́ла зву́ка
тавыш язу — запи́сывать го́лос
тавыш үткәрә торган — проводя́щий звук; звукопроводя́щий
тавыш дулкыннары — звуковы́е во́лны
5) шум, шум-гам, го́мон; кри́ки; сканда́л и т. п.тавыш чыгару (тавыш куптару, тавыш күтәрү) — поднима́ть, подня́ть шум, сканда́лить, крича́ть
тавыш куптарсаң, давыл чыгар — (посл.) посе́ешь ве́тер - пожнёшь бу́рю (букв. е́сли подни́мешь шум, то непреме́нно подни́мется бу́ря)
6) го́лос (как право заявлять своё мнение при обсуждении каких-л. вопросов в общественных учреждениях, совещаниях и т. п.)киңәшле тавыш — совеща́тельный го́лос
тавышларның күпчелеге белән — большинство́м голосо́в
тавыштан (тавыш хокуккыннан) мәхрүм итү — лиша́ть пра́ва го́лоса
7) в знач. нареч. тавыштан в определённое число́ голосо́вике тавыштан җырлау — петь в два го́лоса
•- тавыш бирү
- тавыш итү
- тавыш ярыгы
- тавыш ярылары
- тавышны күтәрү
- тавышын төшерү
- тавышын кысу
- тавышы кысылды••тавыш адашырлык — просто́рный, многоко́мнатный ( о квартире)
тавышка кую — ста́вить на голосова́ние (т. е. реша́ть большинство́м голосо́в)
тавышы бөереннән чыгу (алу) — говори́ть, обраща́ться с други́ми самоуве́ренно, спеси́во, дава́я поня́ть о своём превосхо́дстве, си́ле и т. п. преиму́ществах
тавышы таш яра — громогла́сный, с громовы́м го́лосом (букв. го́лос взрыва́ет ка́мни)
тавышыңны чыгарма (булма) — не смей пи́кнуть, не пи́кни; будь нем, как ры́ба
-
2 дулкын
сущ.1) волна́диңгез дулкыннары — морски́е во́лны
дулкында тирбәлү — кача́ться на волна́х
океан дулкыннары упкынында — в пучи́не океа́нских волн
йөгермә дулкыннар — бегу́щие во́лны
2) физ. волна́ || волново́йһава дулкыны — возду́шная волна́
тавыш дулкыны — звукова́я волна́
электромагнит дулкыннары — электромагни́тные во́лны
кыска һәм озын дулкыннарда — на коро́тких и дли́нных волна́х
дулкын теориясе — волнова́я тео́рия
дулкын тизлеге — волнова́я ско́рость
3) перен.; в разн. знач. волна́халык дулкыны — наро́дная волна́
тынычлык өчен көрәш дулкыны — волна́ борьбы́ за мир
хисләр дулкыны — волна́ чувств
нәфрәт дулкыны — волна́ не́нависти || прил.; редко волни́стый
дулкын чәч — волни́стые во́лосы
•- дулкын кайтаргыч
- дулкын тоткыч••дулкын булып ачылу — хлы́нуть волно́й (ва́лом)
См. также в других словарях:
тавыш — 1. Колак белән сизелә торган һава дулкыннары. Бугаздагы ярылар тибрәнүдән чыга торган авазлар. Вокаль сәнгать материалы буларак, җырлау, сөйләшү сыйфаты 2. Музыка системасында югарылык түбәнлек буенча аерымланган аваз 3. Шау шу, ыгы зыгы;… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишетелү — 1. Тавыш дулкыннары ишетү органына тәэсир итү 2. Берәр эш хәл яки хәбәр кешеләр аркылы башка урында билгеле булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тембр — Бер үк югарылыктагы авазларның тавыш дулкыннары төрлелеге белән аңлатыла торган төсләнеше, аһәңе үзенчәлеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
интерференция — Тавыш, яктылык яки электр дулкыннары кушылганда я берсе өстенә берсе туры килгәндә, аларның үзара көчәюе яки кимүе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
локатор — Җисемнең урынын аңардан кайткан тавыш яки радио дулкыннары ярдәмендә билгели торган аппарат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
